Lamus dworski i Dom Urbańczyka

Lamus dworski
Budynek z XVI w., obecnie siedziba Muzeum w Chrzanowie. Pierwotnie stanowił część zespołu dworskiego zwanego zamkiem, będącego rezydencją właścicieli miasta Ligęzów. Ostatni właściciele Chrzanowa, ze względu na zły stan nieistniejącego już dzisiaj chrzanowskiego dworu, zaadaptowali go pod koniec XIX w. na swoją chrzanowską rezydencję. Usytuowany jest przy ulicy Mickiewicza 13, prowadzącej do ronda ze zjazdem w kierunku Oświęcimia oraz Katowic i Krakowa, na obrzeżach parku miejskiego, w którym z dawnych, dworskich czasów, zachowało się sporo interesujących drzew i krzewów.

W części zabytkowej zbudowany jest z miejscowego kamienia. Budynek zachował pewne cechy renesansu jak łuk sklepieniowy parteru i bryłę architektoniczną. Przebudowany został przez ostatnich właścicieli miasta, rodzinę Loewenfeldów, którzy zamieszkiwali w nim do wybuchu drugiej wojny światowej. W budynku spotykał się chór „Żaby”, w którym śpiewał także profesor chrzanowskiego gimnazjum - Adolf Loewenfeld, prezes chóru. Upamiętniająca ten fakt tablica znajduje się na ścianie budynku Muzeum.

Na fasadzie budynku znajduje się także tablica pamiątkowa ku czci Marcina Borelowskiego ucznia chrzanowskiej Szkoły Wydziałowej, późniejszego pułkownika w powstaniu styczniowym, poległego w bitwie pod Batorzem w 1863 r W latach 60. XX wieku lamus adaptowany został do celów muzealnych. W roku 1969 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał budynek Muzeum do Rejestru Zabytków.
Od strony południowej – w latach 70. została dobudowana piętrowa przybudówka.

Muzeum w Chrzanowie, fot. B. Mucha.jpg [3.46 MB]

Dom Urbańczyka
Usytuowany przy Alei Henryka 16 w niewielkim ogrodzie. Zaprojektował go i zbudował powiatowy budowniczy Franciszek Urbańczyk. Budynek pochodzi zapewne z ostatniej ćwierci XIX stulecia i jest ciekawym przykładem małomiasteczkowego budownictwa willowego o wyraźnych cechach regionalnych. Jest to dom parterowy, z cegły, na podmurówce kamiennej, częściowo podpiwniczony. Dach o konstrukcji drewnianej pokryto dachówką ceramiczną, zakładkową. Elewacja frontowa i boczna ma bogate zdobienia architektoniczne z drewnianym gankiem w części frontowej.

Walory zabytkowe i estetyczne oraz położenie w dogodnym, centralnym punkcie miasta spowodowały, że zakupiono go z funduszów miejskich w 1981 r., bezpośrednio od spadkobierców ostatniego właściciela Tadeusza Urbańczyka, a następnie w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków w Katowicach przeprowadzono kapitalny remont i zaadaptowano budynek dla celów muzealnych.
Zabytkowy obiekt oddano do użytku jesienią 1985 r., organizując wielką jubileuszową wystawę dorobku Muzeum w Chrzanowie w XXV-lecie jego istnienia. Obecnie pełni funkcję Oddziału Wystaw Czasowych Muzeum w Chrzanowie.

Muzeum oddział Dom Urbańczyka,  fot. M. Nowak.JPG [17.78 MB]