Powrót do zieleni - Przebudowa Rynku miejskiego w Chrzanowie

W latach 2003-2005 Rynek w Chrzanowie został zrewitalizowany. Zyskał nowocześniejszy charakter, ale większość zieleni, którą tak lubili mieszkańcy, zastąpił beton i kostka brukowa. Teraz miasto zrobiło zwrot w kierunku natury i go zmodernizowało. Przestrzeń został zaaranżowana na nowo, zostały wykonane nasadzenia drzew, krzewów, róż, bylin i roślin cebulowych. Rynek stał się bardziej zielony i przyjazny. Obok rosnących na Rynku od lat platanów powstały nowe rabaty. W rabatach tych posadzono kilka odmian róż i bodziszka oraz rośliny jednoroczne m. in. szałwia i starzec. Wczesną wiosną towarzyszyć będą im tulipany.

Zielono mi... czyli łąki kwietne

Łąki kwietne poprawiają estetykę miasta i dają mieszkańcom możliwość obcowania z naturą. Wzbogacają miejski ekosystem i stwarzają znakomite warunki dla ptaków, gryzoni, jeży, żab oraz owadów, także zapylaczy. Są ekologiczne i oszczędne dla miejskiego budżetu. Nie wymagają tyle podlewania, nawożenia i koszenia co trawniki.

W 2020 r. w mieście założono pierwsze łąki kwietne przy ul. Zielonej i Szpitalnej. Obydwie mają powierzchnię po 100 mkw. Wiosną ubiegłego roku przy ul. Podwale powstała kolejna łąka, natomiast we wrześniu wykonano nasadzenia roślin w okolicach ulic: Jordana i Partyzantów.

Chrzanów zachęca do zakładania łąk kwietnych również mieszkańców. Można do tego wykorzystać ogródek, a nawet balkon.

Na pomoc ptakom, wiewiórkom, nietoperzom i owadom

Większość z ponad 100 budek dla ptaków, wiewiórek i nietoperzy, które znajdują się w różnych miejscach Chrzanowa, została zasiedlona, a do kolejnych wkrótce wprowadzą się nowi lokatorzy. Ich montaż to kolejne proekologiczne działanie gminy, do którego włączyć się mogą również mieszkańcy. W mieście pojawiły się też pierwsze hotele dla owadów. W 2020 r. budki dla ptaków, wiewiórek i nietoperzy zamontowano w parku miejskim w Chrzanowie, w parku w Kościelcu oraz na terenach zielonych chrzanowskich osiedli. W sumie pojawiły się 72 nowe budki. Kolejne 33 już istniejące zostały oczyszczone i odnowione. W 2021 r. zamontowano 40 nowych budek w lasach gminnych.

Celem akcji jest wzrost populacji ptaków w gminie, a także zrekompensowanie im utraty naturalnych siedlisk. Dzięki tym działaniom nowy dom znalazły m.in. jerzyki, wróble, sikorki, sowy i kawki. Natomiast mieszkańcy zyskali możliwość obserwowania ptaków i ich zwyczajów z bliska, w ich naturalnych warunkach. 

To nie jedyna proekologiczna inicjatywa Chrzanowa. Przy ul. Zielonej, Niepodległości, Podwalu i Leśnej stanęły pierwsze hotele dla owadów. Jest ich 10, ale będą kolejne. W domkach znajdują się kawałki suchych traw, cegły, trzciny, słomy. To miejsce dla dzikich pszczół, trzmieli, skorków, złotooków i wielu innych pożytecznych owadów. Dawniej mogły skryć się w strzechach, spękanych murach, czy starych pniach drzew. W dobie nowoczesnego budownictwa i pięknie zagospodarowanych ogrodów takich miejsc brakuje.

Kolorowo i ekologicznie

Pierwsze murale pojawiły się w przestrzeni miejskiej Chrzanowa. Jeden, nawiązujący do historii Fabloku, powstał w sąsiedztwie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chrzanowie. Drugi można podziwiać na ul. Mickiewicza. Jest nie tylko ładny, ale i ekologiczny. Pochłania tyle samo zanieczyszczeń co 170 drzew!

Mural nawiązujący do Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce powstał na ścianie prywatnego budynku przy ul. Piastowskiej 16 za zgodą jego właścicieli. Podsumowuje projekt „DooKOŁA Fabloku” prowadzony przez chrzanowską bibliotekę w ramach programu „Lokalne Partnerstwa PAFW” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce. Mural jest zainspirowany historią chrzanowskiego Fabloku. Zawiera także sporo elementów nawiązujących do infrastruktury i architektury Chrzanowa.

Kolejny mural, tym razem ekologiczny, można podziwiać przy ul. Mickiewicza w Chrzanowie. To inicjatywa firmy Dan Cake Polonia zrealizowana we współpracy z miastem oraz chrzanowskim Towarzystwem Budownictwa Społecznego. To przykład dobrej i efektywnej współpracy miasta z przedsiębiorcami. Do rysunku wykorzystano specjalne farby fotokatalityczne, zawierające dwutlenek tytanu, który przyciąga i neutralizuje smog.

Wyjątkowy, ceramiczny mural można także zobaczyć na pasażu za domem kultury w Chrzanowie. Wykonali go uczestnicy zajęć sekcji artystycznej.

Parki kieszonkowe

Zadaniem parków kieszonkowych jest stworzenie oazy zieleni, ciszy i wypoczynku na relatywnie małej powierzchni. Pilotażowo w Chrzanowie powstaną dwa parki kieszonkowe: przy Al. Henryka (obok Domu Urbańczyka) oraz przy ul. Kalinowej na os. Młodości. Oba są już zaprojektowane.
Parki kieszonkowe to mini parki, zielone skwery i zakątki, które powstają w często zabetonowanych wcześniej centrach miast. Są niewielkie (stąd nazwa kieszonkowe), z nasadzeniami (drzewa, krzewy i kwiaty), często z małą architekturą (ławki, huśtawki dla dzieci, stoły piknikowe, leżaki, biblioteczki zewnętrzne, elementy plenerowej siłowni) i przede wszystkim dostępne dla wszystkich mieszkańców.

W 2022 roku zaplanowano zagospodarowanie terenu przy ul. Kalinowej. Mieszkańcy będą mogli korzystać z alejek, placów do wypoczynku z urządzeniami małej architektury. Pojawi się też niska i wysoka zieleń. Projekty uwzględniają potrzeby osób z niepełnosprawnościami i seniorów.

Nasadzenia drzew

W Chrzanowie z roku na rok przybywa zieleni. Więcej roślin to więcej czystego powietrza i niższa temperatura w upalne dni. To także przyjemność przebywania w otoczeniu zieleni i zachęta, by po Chrzanowie przemieszczać się pieszo lub na rowerze.

Istotną zaletą tworzenia nowych nasadzeń w mieście jest zwiększanie bioróżnorodności, tak ważnej dla ekosystemu miasta. Rozbudowanie zielonej przestrzeni wiąże się z tworzeniem ostoi przyrody i zwierząt.

Bez zieleni wszystko wokół wyglądałoby smutno i bezbarwnie. Zieleń ożywia i urozmaica krajobraz, wpływając jednocześnie na jego estetykę. Drzewa produkują tlen, wchłaniają dwutlenek węgla, a przy tym usuwają zanieczyszczenia, znajdujące się w powietrzu. Im jest ich więcej, tym powietrze, jakim oddychamy, jest czystsze i lepsze. To jednak nie wszystko – drzewa obniżają temperaturę i rzucają cień, co ma ogromne znaczenie w miastach, szczególnie podczas upalnego lata, a także wchłaniają dużą część wody deszczowej, przyczyniając się do braku podtopień.

Nasadzenia drzew to rozwiązanie niezwykle istotne i wartościowe dla miasta i dla nas wszystkich – im więcej zieleni będzie otaczać nas na co dzień, tym nasze życie będzie przyjemniejsze, łatwiejsze i zdrowsze.

Corocznie na terenie gminy Chrzanów prowadzone są nasadzenia, do których stosuje się min. drzewa o właściwościach fitoremediacyjnych absorbujących szkodliwe pyły. Są to m. in. drzewa miododajne pożyteczne dla pszczół takie jak lipa czy klon, a także jarząb szwedzki, brzoza, śliwa wiśniowa, klon pospolity, buk pospolity w odmianie czerwonej, jabłonka rajska. Dużą częścią nasadzeń są także krzewy: krzewuszka, berberys, forsycja, pięciornik oraz róże.

W Gminie Chrzanów staramy się zapewnić mieszkańcom odpowiednie warunki do życia na wysokim poziomie. Jednym z podstawowych jego elementów jest bez wątpienia zapewnienie czystego powietrza oraz dbanie o to, by otaczająca nas rzeczywistość spełniała wszystkie założenia neutralizacji działalności człowieka na środowisko. Wprowadziliśmy program „Czyste Powietrze”,  którego celem jest zmniejszenie lub uniknięcie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń wprowadzonych do atmosfery przez domy jednorodzinne.

Chrzanów koncentruje się na działaniach proekologicznych. Prowadzone działania w obszarze poprawy jakości powietrza zostały docenione przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska i Chrzanów otrzymał statuetkę Miasto z klimatem – Lider w kategorii Jakość powietrza dla miast poniżej 100 tys. mieszkańców.

Mieszkańcy gminy Chrzanów mogą skorzystać z dotacji na wymianę nieefektywnego źródła ogrzewania, montaż odnawialnych źródeł energii, przyłączenie nieruchomości do sieci ciepłowniczej, montaż przydomowych oczyszczalni ścieków oraz wykonanie termomodernizacji. Działania te nie tylko pomogą chronić środowisko, ale dodatkowo zwiększą domowy budżet, dzięki oszczędnościom finansowym.